Στρατηγικές μάθησης και πως να τις αποκτήσεις

Ο 21ος αιώνας έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο έχουμε πρόσβαση στη πληροφορία. Μέσω της αναζήτησης στο Google, Wikipedia κλπ., καθίσταται άμεσα διαθέσιμος, ένας τεράστιος πλούτος πληροφοριών, τον οποίο, πολλές φορές, δεν ξέρουμε πως να διαχειριστούμε και να αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά. 

Είναι σημαντικό, να μπορούμε να οργανώνουμε τη σκέψη μας, να προσδιορίζουμε τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις για ένα θέμα, καθώς και τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε, έτσι ώστε να μην χανόμαστε μέσα στον όγκο πληροφοριών που μας προσφέρεται. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι μαθητές κάθε βαθμίδας με τη διαχείριση της υπερπληροφόρησης που υπάρχει γύρω τους. Μία δεξιότητα-κλειδί, λοιπόν, στο σύγχρονο μιντιακό περιβάλλον, είναι η αυτοκαθοδήγηση και η κατοχή στρατηγικών μάθησης.

Στην εκπαιδευτική διαδικασία, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες στρατηγικές, που βοηθούν  τόσο τους μαθητές, όσο και τους ενήλικες,  στην κριτική επεξεργασία και ενσωμάτωση των νέων πληροφοριών που δέχονται.

1. Προοργανωτές: Η χρήση προργανωτών από τους εκπαιδευτικούς βοηθά τους μαθητές να προσανατολίζονται σχετικά με την ύλη που καλούνται να διδαχθούν και μπορούν να ανακαλέσουν σχετικές γνώσεις για την πρόσληψη της νέας γνώσης. Ο προοργανωτής είναι, ουσιαστικά, ένα αρχικό κείμενο με το θέμα που οι μαθητές θα διδαχθούν και παρέχει μία δομή για τις νέες πληροφορίες, ενώ αυξάνει το βαθμό κατανόησης ενός θέματος. Με τη χρήση του, οι μαθητές νιώθουν πιο εξοικειωμένοι με το θέμα που θα αναζητήσουν, το κατανοούν καλύτερα και συγκρατούν περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό.

2 .Αναλογίες: Η χρήση αναλογιών, παραλληλισμών, συγκρίσεων κλπ., μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στη κατανόηση, μέσω της συσχέτισης της νέας πληροφορίας με έννοιες που ήδη γνωρίζουν οι μαθητές. Για παράδειγμα, αν θέλει ο εκπαιδευτικός να διδάξει στους μαθητές το ανοσοποιητικό σύστημα, λέει στους μαθητές να φανταστούν μία μάχη και να τη θεωρήσουν ως μία αναλογία για τον αγώνα του ανθρώπινου σώματος ενάντια στη μόλυνση.  

3. Αναλυτική επεξεργασία: Με τη στρατηγική αυτή, ο μαθητής συνδέει το προς εκμάθηση αντικείμενο με πληροφορίες που έχει ήδη στο νου του. Η αναλυτική επεξεργασία μπορεί να διδαχθεί ως δεξιότητα, η οποία θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοούν ό,τι διαβάζουν. Για παράδειγμα, κατά τη συζήτηση για ένα διήγημα ή μυθιστόρημα, ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να κάνουν μια παύση και να φανταστούν την εικόνα των όσων συμβαίνουν, ώστε να επεξεργαστούν πιο αναλυτικά ό,τι έχουν κατανοήσει από το κείμενο.

4. Οργάνωση των πληροφοριών: Μία οργανωμένη ύλη είναι, σαφώς, πιο εύκολο να συγκρατηθεί από τους μαθητές σε σύγκριση με την, ανεπαρκώς, οργανωμένη. Ειδικά, οι δύσκολες και σύνθετες έννοιες, θα πρέπει να είναι οργανωμένες με λογικό τρόπο και με  συνοχή, ώστε να έχουν νόημα και να είναι εύκολη η συγκράτηση και η ανάκληση τους. 

5. Τεχνικές ερωτήσεων: Η στρατηγική αυτή βοηθάει στη μάθηση μέσα από διάφορες πηγές πληροφοριών, κείμενα, διαλέξεις, κ.α., μέσω στης παρεμβολής ερωτήσεων από τους ίδιους του μαθητές, οι οποίοι μπορούν, κατά διαστήματα, να σταματούν, να θέτουν ερωτήσεις και να αξιολογούν αυτά που τους υπαγορεύει ο εκπαιδευτικός. Είναι, επίσης, σημαντικό, ο ίδιος ο εκπαιδευτικός να ρωτάει τους μαθητές ή να τους προτρέπει να σκεφτούν οι ίδιοι ερωτήσεις.

6. Σημειώσεις: Η στρατηγική αυτή βασίζεται στη σύντομη καταγραφή ιδεών και σημείων που εντοπίζουν οι μαθητές σε ένα κείμενο και πρέπει να στοχεύει στην κατανόηση του προς μελέτη υλικού και όχι στην συγγραφή άρτιων σημειώσεων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να κρατήσει κάποιος σημειώσεις, όπως ο απλός τρόπος με τις σύντομες σημειώσεις και ο πιο οργανωμένος, όπως η συμπλήρωση σχεδιαγράμματος. 

7. Εννοιολογικοί χάρτες: Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε διαγράμματα, τα οποία οργανώνουν τις πληροφορίες και τις αποδίδουν με μία εύκολα προσλήψιμη, οπτική μορφή, ώστε να είναι πιο κατανοητές από τους μαθητές. 

Οι παραπάνω στρατηγικές μάθησης,  βοηθούν κάποιον  να αποκομίσει περισσότερα, αλλά και να εφαρμόσει δημιουργικά τη νέα γνώση. Ο καιρός που οι άνθρωποι έπρεπε απλά, να αποστηθίζουν πληροφορίες και γνώσεις έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Μόνο η ανάπτυξη κατάλληλων στρατηγικών θα βοηθήσει αυτούς που καλούνται να διαχειριστούν τη διόγκωση της πληροφορίας και να ανταπεξέλθουν, αποτελεσματικά, στη σύνθετη κοινωνία τις γνώσης και στα νέα εκπαιδευτικά και εργασιακά περιβάλλοντα.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.